Barok sanatı, Avrupa’da 17. yüzyılın başlarından 18. yüzyılın başlarına kadar gelişen bir sanat tarzıdır. Trajik fer ve gölge, abartılı bakış açısı ve gözbağcı efektler kullanımıyla karakterize edilir. Barok sanatının en çarpıcı özelliklerinden biri, düz bir yüzeyde derinlik ve mekan yanılsaması yaratan optik illüzyonların kullanımıdır.
Optik illüzyonlar yüzyıllardır sanatta kullanılıyordu, sadece bilhassa Barok sanatında popülerdi. Bunun sebebi, Barok sanatçılarının izleyiciyi etkileyecek ve şaşırtacak sanat eserleri yaratmakla ilgilenmeleriydi. Optik illüzyonlar, bir şaşkınlık ve hayret hissi yaratmanın ve izleyiciyi resme çekmenin bir yoluydu.
Barok sanatında kullanılan birçok değişik optik illüzyon türü vardır. En yaygın olanlardan bazıları şunlardır:
- Anamorfoz: Anamorfoz, düzgüsel bir perspektiften bakıldığında bozuk gözüken, sadece muayyen bir açıdan bakıldığında muntazam gözüken bir fotoğraf ya da çizimdir.
- Trompe-l’œil: Trompe-l’œil, “göz aldatmacası” anlamına gelen Fransızca bir terimdir. Gerçekmiş şeklinde gözüken, o denli realist bir fotoğraf ya da öteki sanat eserini anlatım eder.
- Görüş açısı: Görüş açısı, düz bir yüzeyde derinlik ve mekan yanılsaması yaratmak için sanatta kullanılan bir tekniktir.
Optik illüzyonlar Barok sanatında muhtelif şekillerde kullanılmıştır. Realist manzaralar yaratmak, dini sahneleri daha trajik bir halde tasvir etmek ve şaşkınlık ve hayret hissi yaratmak için kullanılmıştır. Optik illüzyonlar ek olarak izleyiciyi orada olmayan şeyleri görmeye kandırmak ya da hareket illüzyonu yaratmak için de kullanılmıştır.
Barok sanatında optik illüzyonların kullanması sanat tarihinde mühim bir gelişmeydi. Sanatçıların daha realist ve trajik sanat eserleri yaratmasına imkan sağlamış oldu ve izleyiciyi resme çekmeye destek oldu. Optik illüzyonlar günümüzde de sanatta kullanılmaya devam ediyor ve şaşkınlık ve hayret duygusu yaratmak için kuvvetli bir araçtır.
| Barok sanatı | İllüzyonizm |
|---|---|
| Avrupa’da 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar devam eden sanatla alakalı yoldam periyodu | Sanatta derinlik, gerçekçilik ya da hareket hissi yaratmak için optik illüzyonların kullanılması |
| Optik illüzyon | Trompe l’oeil |
| İnsan gözünün aslına bakarsak orada olmayan bir şeyi algılamasına neden olan görsel bir illüzyon | İki boyutlu bir yüzeyde 3d nesnelerin yanılsamasını yaratan bir tür optik illüzyon |
| İspanyol sanatı | Özellikler |
| İspanya’nın zamanı süresince gelişen muhtelif sanatla alakalı stiller ve hareketler |
|
II. Optik illüzyonların türleri
Optik illüzyonların pek fazlaca değişik türü vardır sadece en yaygın olanlarından bazıları şunlardır:
Ebat illüzyonları: Bu illüzyonlar gözün bir nesneyi gerçekte olduğu için daha büyük ya da daha minik olarak algılamasına neden olur. Örnek olarak, Müller-Lyer illüzyonu soldaki iki çizginin aslına bakarsak aynı olmalarına karşın değişik uzunluklarda görünmesini sağlar.
Biçim illüzyonları: Bu illüzyonlar gözün bir nesneyi gerçekte olduğu için değişik bir halde algılamasına neden olur. Örnek olarak, Penrose üçgeni aslına bakarsak düz, iki boyutlu bir imaj olması durumunda 3d bir nesne şeklinde görünür.
Hareket yanılsamaları: Bu yanılsamalar, aslına bakarsak hareketsiz olan bir nesnenin gözün hareket ediyormuş şeklinde algılamasına neden olur. Örnek olarak, dönen bir spiral merdiven yanılsaması, merdivenlerin hareket ediyormuş şeklinde görünmesini sağlar, halbuki öyleki değildir.
Derinlik yanılsamaları: Bu yanılsamalar gözün bir nesneyi gerçekte olduğu için daha yakın ya da daha uzak olarak algılamasına yol açar. Örnek olarak, Ames odası bir bireyin gerçekte olduğu için fazlaca daha uzun ya da daha kısa görünmesini sağlar.
Renk illüzyonları: Bu illüzyonlar gözün bir nesneyi gerçekte olduğu için değişik bir renkte algılamasına yol açar. Örnek olarak, eş zamanlı kontrast illüzyonu, gri bir karenin öteki renklerle çevrili olduğunda değişik bir renkte görünmesini sağlar.
Bunlar mevcud birçok değişik optik illüzyon türünden yalnız birkaçıdır. Optik illüzyonlar, beynimizin görsel detayları iyi mi işlediği hakkındaki bizlere fazlaca şey öğretebilen büyüleyici bir olgudur.
III. Optik illüzyonların sebepleri
Optik illüzyonlara niçin olabilecek birçok değişik unsur vardır. Bunlar şunları ihtiva eder:
- Gözlerimizin ve beynimizin görsel detayları yorumlamak için beraber emek verme şekli
- Nesnelerin ve malzemelerin fizyolojik özellikleri
- Çevremizdeki dünyayla alakalı beklentilerimiz ve inançlarımız
Bu faktörler muayyen şekillerde etkileşime girdiğinde, aslına bakarsak orada olmayan bir şeyin yanılsamasını yaratabilirler. Örnek olarak, Müller-Lyer yanılsaması, gözlerimizin ve beynimizin iki çizginin göreceli uzunluklarını yorumlama biçiminden doğar. Ponzo yanılsaması, beynimizin iki nesnenin göreceli boyutlarını yorumlama biçiminden doğar. Ve Ames odası yanılsaması, beynimizin bir odanın düzenini yorumlama biçiminden doğar.
Optik illüzyonlar, gözlerimizin ve beynimizin iyi mi çalmış olduğu hakkındaki daha çok şey öğrenmenin büyüleyici ve keyifli bir yolu olabilir. Ek olarak sanat, sihirbazlık numaraları ve öteki illüzyonlar yaratmak için de kullanılabilirler.
II. Optik illüzyonların türleri
Her biri beyni kandırmak için değişik bir halde çalışan birçok değişik optik illüzyon türü vardır. En yaygın optik illüzyon türlerinden bazıları şunlardır:
- Müller-Lyer illüzyonu ve Ponzo illüzyonu şeklinde nesnelerin gerçekte olduğu için daha büyük ya da daha minik görünmesine yol açan ebat illüzyonları.
- Dönen dansçı illüzyonu ve şelale illüzyonu şeklinde, nesnelerin aslına bakarsak hareketsizken hareket ediyormuş şeklinde görünmesini elde eden hareket illüzyonları.
- Ames odası illüzyonu ve Necker küpü illüzyonu şeklinde, nesnelerin aslına bakarsak iki boyutlu olması durumunda 3d şeklinde görünmesini elde eden derinlik illüzyonları.
- Renklerin gerçekte olduğu için değişik görünmesine yol açan art imaj yanılsaması ve eş zamanlı kontrast yanılsaması şeklinde renk yanılsamaları.
- Nesnelerin gerçekte olduğu için değişik bir halde görünmesini elde eden Kanizsa üçgeni yanılsaması ve Penrose üçgeni yanılsaması şeklinde biçim yanılsamaları.
Bunlar mevcud birçok değişik optik illüzyon türünden yalnız birkaçı. Optik illüzyonlar, beynin iyi mi çalmış olduğu hakkındaki bizlere fazlaca şey öğretebilecek büyüleyici bir fenomendir.
V. Optik illüzyonların uygulamaları
Optik illüzyonlar tarih süresince muhtelif amaçlarla kullanılmıştır, bunlardan bazıları şunlardır:
- Sanat
- Mimarlık
- Reklamcılık
- Eğlence
- Bilim
Sanatta, optik illüzyonlar trompe-l’œil efektleri yaratmak için kullanılmıştır; bunlar aslına bakarsak düz olduklarında 3d nesneler şeklinde gözüken fotoğraf ya da heykellerdir. Trompe-l’œil efektleri Rönesans’tan beri sanatçılar tarafınca kullanılmıştır ve Barok, Rokoko ve Empresyonizm şeklinde muhtelif sanat stillerinde bulunabilirler.
Mimaride, optik illüzyonlar gerçekte olduklarından daha büyük ya da daha minik gözüken binalar yaratmak için kullanılmıştır. Bu, örnek olarak bakış açısı kullanılarak ya da ışığı muayyen bir halde yansıtan malzemeler kullanılarak yapılabilir. Optik illüzyonlar ek olarak, yüzen ya da gerçekte olduklarından değişik malzemelerden yapılma şeklinde gözüken binalar yaratmak için de kullanılmıştır.
Reklamcılıkta, optik illüzyonlar ürün ya da hizmetlere dikkat çekmek için kullanılmıştır. Bu, hareket ediyormuş şeklinde gözüken ya da derinlik hissi yaratan sahneler kullanılarak yapılabilir. Optik illüzyonlar ek olarak akılda kalıcı ve alımlı logolar kurmak için de kullanılmıştır.
Eğlencede, optik illüzyonlar sihir ve mükemmel illüzyonları yaratmak için kullanılmıştır. Bu, insanların kaybolmuş ya da havada asılı kalmış şeklinde görünmesini elde eden illüzyonlar kullanılarak yapılabilir. Optik illüzyonlar ek olarak filmlerde ve tv şovlarında hususi efektler yaratmak için de kullanılmıştır.
Bilimde, optik illüzyonlar insan görsel sistemini incelemek için kullanılmıştır. Bu, insanların derinlik, renk ve hareket algısını kontrol etmek için illüzyonlar kullanılarak yapılabilir. Optik illüzyonlar ek olarak 3D ekranlar ve sanal gerçeklik şeklinde yeni teknolojiler geliştirmek için de kullanılmıştır.
VI. Meşhur optik illüzyonlar
İşte en meşhur optik illüzyonlardan bazıları:
- Ames Odası
- Necker Küpü
- Penrose Üçgeni
- İmkansız Üçgen
- Büyülü Göz
- Troxler’ın Solması
- McCollough Tesiri
- Rubin Vazosu
- Wundt İllüzyonu
VII. Optik illüzyonların çürütülmesi
Optik illüzyonlar keyifli ve entresan olabilir, sadece yanıltıcı da olabilir. Optik illüzyonların iyi mi çalıştığını ve niçin yanıltıcı olabileceğini anlayabilmek için onları çürütebilmek önemlidir.
Optik illüzyonları çürütmenin birkaç değişik yolu vardır. Bir yol, illüzyona değişik bir perspektiften bakmaktır. Bu, illüzyonun iyi mi yaratıldığını görmeyi çoğu zaman daha rahat hale getirebilir. Bir illüzyonun çürütülmesinin bir başka yolu da onu bileşenlerine ayırmaktır. Bu, illüzyonun iyi mi çalıştığını ve niçin aldatıcı bulunduğunu anlamanıza destek olabilir.
Ek olarak optik illüzyonların devamlı kasıtlı olarak yaratılmadığını anımsamak önemlidir. Ara ara optik illüzyonlar, gözlerimizin ve beynimizin emek verme şeklinin bir kararı olarak organik olarak ortaya çıkabilir. Bu olduğunda, yanılgıya düşmemek için illüzyonun bilincinde olmak önemlidir.
Optik illüzyonların iyi mi çalıştığını anlayarak, onları çürütmeyi ve onların sizi aldatmasını önlemeyi öğrenebilirsiniz. Bu, daha iyi kararlar almanıza ve etrafınızdaki dünyayı daha net anlamanıza destek olabilir.
Optik illüzyonların emniyet endişeleri
Optik illüzyonlar zararsız ve keyifli olabilir, sadece dikkate katılması ihtiyaç duyulan birtakım emniyet endişeleri vardır.
Örnek olarak, birtakım optik illüzyonlar baş dönmesine ya da baş ağrısına niçin olabilir. Bu semptomlardan herhangi birini yaşarsanız, illüzyona bakmayı bırakıp ara vermeniz en iyisidir.
Öteki optik illüzyonlar yönelim bozukluğuna ya da mide bulantısına niçin olabilir. Bu semptomlardan herhangi birini yaşarsanız, oturup his geçene kadar gözlerinizi kapatmanız önemlidir.
Ender durumlarda, optik illüzyonlar nöbetleri bile tetikleyebilir. Nöbet geçmişiniz var ise, optik illüzyonlara bakmaktan tamamen kaçınmanız en iyisidir.
Genel hatlarıyla optik illüzyonlar zararsızdır, sadece potansiyel emniyet endişelerinin bilincinde olmak önemlidir.
IX.
Optik illüzyonlar, beynimizi orada olmayan şeyleri görmeye kandırabilen büyüleyici bir fenomendir. Yüzyıllardır sanatçılar tarafınca sürükleyici ve realist sanat eserleri yaratmak için kullanılmıştır. Birtakım optik illüzyonlar tehlikeli olabilirken, bir çok zararsızdır ve beynimizin iyi mi çalıştığını öğrenmek için keyifli ve ilgi çekici bir yol sağlar.
Okuduğunuz için teşekkürler! Ümit ederim bu makaleyi bilgilendirici ve entresan bulmuşsunuzdur. Herhangi bir sorunuz var ise lütfen aşağıya yorum bırakmaktan çekinmeyin.
S: Optik illüzyon nelerdir?
A: Optik illüzyon, bir görüntünün yanlış yorumlanmasına yol açan görsel bir olgudur.
S: Optik illüzyonların değişik türleri nedir?
A: Optik illüzyonların birçok değişik türü vardır, sadece en yaygın olanlarından bazıları şunlardır:
- Ebat illüzyonları
- Hareket yanılsamaları
- Derinlik yanılsamaları
- Renk illüzyonları
- Biçim illüzyonları
S: Optik illüzyonlara ne sebep olur?
A: Optik illüzyonlar beynimizin görsel bilgiyi işleme biçiminden doğar.
0 Yorum